نظریه مبنایی(Grounded theory)
دکتر محمد سعید ذکایی
معرفی مختصر درس
این کارگاه با هدف آشنا ساختن دانشجویان تحصیلات تکمیلی و دیگر علاقمندان با منطق، بنیان های نظری، گونه ها (سبک ها)، طراحی، اجرا و نگارش پژوهش در سنت نظریه مبنایی برگزار می شود. شرکت در این کارگاه امکان می دهد تا ظرفیت های نظریه مبنایی بعنوان رایج ترین روش در علوم اجتماعی تفسیری و بعنوان رویکرد بدیلی برای مفهوم سازی های نظری در علوم انسانی و اجتماعی شناسایی شده و شرکت کنندگان توانایی اجرای مستقل و ارزیابی این دسته پژوهش ها را بیابند
میزان شناخت لازم قبلی: آشنایی قبلی با مبانی و فلسفه روش ونیز آشنایی با مقدمات پژوهش کیفی مفید است. علاوه بر این داشتن زمینه های تحصیلی در علوم اجتماعی نزدیک (جامعه شناسی، روانشناسی، مددکاری، مدیریت و برنامه ریزی، ارتباطات)، مرجح است.
منابع: منبع اصلی فارسی کتاب "روش تحقیق کیفی با تاکید بر نظریه مبنایی" نوشته اشتراوس و کوربین است. منبع غیر فارسی مهم دیگر کتاب "ساختن نظریه مبنایی" خانم چارمز است. علاوه بر این برای آشنایی اولیه و فشرده با منطق روش مبنایی، مقاله آنلاین "نظریه و روش در تحقیقات کیفی"، تالیف ذکایی توصیه می شود
محورهای اصلی بحث در کارگاه:
محور بحث |
جزییات بحث |
منطق و اجزای اصلی نظریه مبنایی |
بینان های نظری، مفاهیم حساسات برانگیز، ابداکشن؛ مقایسه دایم، نمونه گیری نظری |
سنت های مختلف نظریه مبنایی |
نظریه مبنایی کلاسیک، بر ساخت گرایانه، و پست مدرن |
طراحی، کد گذاری و پردازش |
یادداشت برداری میدانی، کد گذاری باز، محوری و انتخابی تمرین عملی انواع کد گذاری کد گذاری پاردایمی، خانواده کد گذاری، مقوله بندی |
نگارش و ارزیابی نظریه مبنایی |
سبک های نگارش نظریه مبنایی معیارهای ارزیابی، نسبت با روش های جایگزین |
تمرین و اجرای پروژه های کلاس |
تمرین برای مصاحبه، یادداشت برداری و طراحی پروپزال در نظریه مبنایی |