تحلیل داده های کیفی با نرم افزار Nvivo

 دکتر فائز دین پرست

فائز دین پرست استادیار گروه علوم سیاسی دانشگاه علامه طباطبائی است. روش تحقیق و اقتصاد سیاسی حوزه علائق اوست. وی علاوه بر بازآموزی مباحث روش تحقیق(کیفی) در کارگاه های بین المللی، تا کنون چندین دوره کارگاه داخلی و خارجی در موضوعات طراحی پژوهش و تحلیل کیفی با نرم افزار Nvivo برگزار کرده است.
میزان شناخت پیشینی لازم مخاطب: لازم است شرکت کنندگان حداقل با مبانی، الزامات و منطق کلی  روش شناسی کیفی به صورت کامل آشنایی داشته باشد.بدیهی است در این کارگاه امکان مرور مباحث روششناختی وجود ندارد.از این رو توصیه می شود علاقمندان در کارگاه تحلیل داده های کیفی که پیش از این کارگاه برگزار میشود، شرکت کنند.
معرفی منابع برای کسب شناخت حداقلی فوق: علاوه بر کارگاه یادشده، مطالعه منبع زیر هم می تواند سودمند باشد:
فلیک، اووه (۱۳۹۴) درآمدی بر تحقیق کیفی، ترجمه هادی جلیلی، تهران: نشر نی.
معرفی موضوع کارگاه: نرم افزار Nvivo یک بسته نرم افزاری تجزیه و تحلیل داده‌های کیفی است که جهت تجزیه و تحلیل متون در تحقیقات کیفی به کار می‌رود.کاربران این نرم افزار محققان علوم اجتماعی و علوم پزشکی از جمله دانش پژوهان رشته های جامعه شاسی، برنامه ریزی اجتماعی، مدیریت، مددکاری، علوم سیاسی، علوم تربیتی، روانشناسی، پرستاری، مدیریت پزشکی و .. هستند . این نرم افزار امکان جمع آوری یکپارچه، سازمان دهی، کدگذاری  و تحلیل مصاحبه‌ها، بحث گروهی متمرکز، پرسشنامه‌ها، فایل‌های صوتی، رسانه‌های اجتماعی، ویدئو‌ها و صفحات وب را داراست. در این نرم افزار اطلاعات طبقه بندی، مرتب و سازمان دهی می‌شود و روابط بین داده‌ها بررسی می‌شود در نتیجه محقق می‌تواند تئوری‌های برامده از پژوهش را طراحی کند. نرم افزار از فایلهای متنی، فایل‌های صوتی، ویدئویی، عکس‌های دیجیتال، کاربرگ‌ها، داده‌های مربوط به وب و شبکه‌های اجتماعی پشتیبانی میکند. یکی از ویژگی‌های مهم این نرم افزار امکان انتقال داده‌ها و اطلاعات به برنامه‌هایی مثل SPSS، WORD، EXCEL، ENDNOTE می‌باشد.
مزایای استفاده از  این نرم افزار می توان موارد زیر را نام برد:
کارایی بالا
صرفه جویی در وقت
سازماندهی، ذخیره و بازیابی سریع داده ها
امکان کشف آسان ارتباط بین داده ها
امکان تهیه فایل پشتیبان از اطلاعات
جدول زمان بندی (Day-to-Day Schedule):

 جدول مطالعه و کار عملی: توصیه میشود فراگیران فایل های متنوع متنی، تصویری و صوتی از پروژه خود  برای کار همراه داشته باشند.
نرم افزار مورد نیاز: نرم افزار Nvivo ۱۰
سخت افزار مورد نیاز: کارگاه در محل کارگاه رایانه برگزار می شود، اما با توجه به محدودیت تعداد رایانه ها، توصیه می شود شرکت کنندگان لب تاب شخصی همراه داشته باشند.